5 Mayıs’ta yapılan ithalatla geçici indirime giren et fiyatları, 200 liraya kadar düşen karkasın 268 liraya fırlamasıyla bir anda zirve yaptı. Bir kilo 400 lira olurken, Kasaplar Odası Başkanı Melih Şenkara, “15-20 gün içinde karkas 300 lira, kıyma 500 lira olur” dedi. Tire Süt Kooperatifi Başkanı Osman Öztürk, besicilerin bu fiyata süt veren ineğini bile kesim için satabileceğini öne sürerken, besici Abdullah Evcim, kestikleri hayvanın yerine koyamadıklarını söyledi.
Mayıs ayı başında Macaristan ve Sırbistan’dan yapılan karkas ithalinden sonra geçici olarak ucuzlayan et fiyatları, yeniden tırmanışa geçti.
İthalat döneminde 240 lira olan karkas fiyatı, önce 210 liraya, ardından 200 liraya düşünce, kıymanın kilosu da 380 lira olan kıyma 360 liraya gerilemişti. Ancak karkasın, 200 lirayı görmesinden sonra adeta roketlenerek 268 liraya çıkmasıyla birlikte bir kilo kıyma 400 lira oldu. Kasaplar, bifteği 500, kuşbaşıyı 460, bonfileyi 620 liradan satmaya başladı.
ŞENKARA: KARKASTA KISA DÖNEMDE HEDEF 300 LİRA GÖRÜNÜYOR
İzmir Kasaplar Odası Başkanı Melih Şenkara, “İthalatın çözüm olmadığını söyledik. Keşke haklı çıkmasaydık” dedi ve piyasadaki bu gelişmeyi şu sözlerle değerlendirdi:
“İthalatın hiçbir etkisi kalmadı. Ucuzluk geçici olacaktı ve nitekim bitti. Önümüzde kurban bayramı var. Hayvan sayısında azalma bekliyoruz. Bu azalma beklentisiyle doğru orantılı olarak her sene olduğu gibi fiyatlar yükseliş trendine girdi. Karkasta hedef 300 lira gibi görünüyor. Bu seferki kontrolsüz artış, bizi yani kasap esnafını çok kötü etkileyecek. Çünkü insanların genelinin gelirleri yükselmeden et fiyatlarının yükselmesi, bizleri n işine gelmiyor. Bu durum, et satışlarımızı yarı yarıdan fazla azaltıyor. Karkas yakında, iki-üç hafta içinde 300 lira olur. Hedefte bu rakamın olduğunu görüyoruz. Eğer 300 lira olursa, 35 lira daha zam alırsa, o zaman bir kilo kıymayı en az 500 liradan satmamız gerekecek. İşletme maliyetleri artacak, enflasyon yükselişi olacak. Çok değil, haziran ayının ilk, bilemediniz ikinci haftasında karkas etin 300 lira, bir kilo kıymanın da 500 lira olacağını öngörüyoruz.”
ÖZTÜRK: BU FİYATA İNSANLAR İNEKLERİ KESİME GÖNDERMEKTE TEREDDÜT ETMEZ
Tire Süt Kooperatifi Başkanı Osman Öztürk, “Karkas fiyatında istikrar sağlanmazsa, iki ay sonra süt yok demeye başlarız. Çünkü bu süreçte eldeki inekler de kesime gider” sözleriyle endişesini dile getirdi. Başkan Öztürk, üretim bir şekilde devam etse de tüketimin azalacağını, çünkü insanların alım gücünün iyice zayıflayacağını belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Karkas ithalatı yapıldığında yaklaşık 10 gün karkas 200-210 lira aralığında gitti. Fiyatlar yerine oturuyor diye sevinmeye başlamıştım ki, karkas fiyatı bir anda havalandı. Bizde karkas 240 lira ama pek çok yerde 265, hatta 268 lira. Şu an itibariyle et sıkıntısını fazlasıyla yaşıyoruz. Fiyatta istikrar sağlanamazsa, iki ay sonra, etin ardından süt yok demeye başlarız. Sütün litresi olur 20 lira. Sonra raftaki ürünlerin fiyatları nereye varır, tahmin bile edemiyorum. Zorluklara rağmen üretimin devam ettiğini düşünelim, peki insanlar nasıl tüketecek? Şu anda bile geçim sıkıntısı çeken insanlar, zamlı fiyatlarla eti, sütü, peyniri nasıl alacak? İnekler uzunca bir süredir kesime gönderiliyor. Besici ineğini neden kesime göndermesin ki… 265 lira ise karkas, inekte bu rakam en kötü ihtimalle 240 lira olur. Bir kısır hayvanınız var diyelim; 400 kiloysa, 265 liradan 106 bin lira yapar. 100 bin lira diyelim, hangi besici kısır ineğini bu fiyata satmaz? Daha üç ay önce 100 bin liraya inek satılacak diyen olsa, hadi canım sen de, olmaz öyle şey, derdik. Bu durumda insanlar ellerindeki inekleri, süt veriyor olsa bile kesime gönderecektir. Avrupa’dan gebe hayvan getiriyorlar, 60 bin, 65 bin liraya… İthalata karşıyım. Fakat böyle olduğu zaman üretici, 65 bin liraya gebe hayvanı alır, ahırındaki hayvanı 100 bin liraya satıp kestirir, zahmetsiz para kazanır. Yem fiyatları bir haftada iki defa arttı. Bir hafta önce 397,5 lira olan 19-21 protein süt yemi, 410-430 lira aralığında satılıyor. Sanayici, elinde süt tozu olunca, sütü daha düşük fiyattan almaya başladı. Süt fiyatlarını artırmanın zamanı geldi, geçiyor bile. Sanayici süt fiyatını düşürüyor. Bu gidişle elimizde süt veren hayvan kalmayacak, eti için de hayvan bulamayacağız.”
EVCİM: KASAPTA 30 LİRA ARTSA, BESİCİDE 60 LİRA ARTIYOR
Kemalpaşa’da besicilik yapan Abdullah Evcim, “Üretim yapmadıktan sonra bu fiyat artışlarının önüne geçmek imkansız” dedi ve kestikleri hayvanların yerine koyamadıklarını söyledi. Evcim, şu açıklamalarda bulundu:
“İnsanlar hayvanlarına bakamıyor artık. Et fiyatları arttı, kesimlik hayvanın fiyatları arttı. Et fiyatı bir artarsa, besili hayvanın kilo bazında artışı iki kat oluyor. Yani ete 30 lira zam gelse, kesimlik hayvana 60 lira zam geliyor. Et ithalatı yapıldığında, Mayıs’ın ilk haftasında 240 liradan 210 liraya, oradan da 200 liraya inen karkas, bir anda roketlendi; önce 240, şimdi de 265 lira oldu. Kesimlik dana arıyoruz, 250 liradan, bulamıyoruz. Böyle olunca, kıymanın 400 lira olması normaldir. Bu gidişle, hem et yiyemeyeceğiz, hem süt içemeyeceğiz, peynir bulamayacağız. Şu an itibariyle süt veren hayvan kalmadığı gibi, köşeye sıkıştırılan besici, süt veren ineğini bile kesime gönderiyor. Firma olarak elimizde 150 kadar büyükbaş hayvan var. Kestiğimiz hayvanın yerine koyamıyoruz. Yakında biz de kesecek hayvan bulamayacağız.”
(Egedesonsöz)
