Türkiye’deki hangi büyük kente yüksek bir noktadan baksanız aynı acı tablo var.
Büyük yeşil alanlar ya askeri bölgedir ya da mezarlık alanı.
Ne yazık ki bunlar dışındaki yeşil alanları korumak çok zor. Hatta neredeyse imkansız hale geldi.
Büyük kentlerimiz inanılmaz bir rant baskısı altında eziliyor. Bırakın yeşil alanı, artık 100 metrekare boşluk bile görünce seviniyoruz.
Hal böyleyken kamunun elinde kalmış az sayıdaki alana gözümüz gibi bakmak gerekirken tam tersi oluyor.
***
Yaklaşık 10 yıl önce Hacılarkırı’nda 135 bin metrekarelik alan Askeri Bölge’den çıkarılarak Maliye Bakanlığı’na devredildi. Maliye Bakanlığı da bu alanı TOKİ’ye devretti.
TOKİ de yine kendi yetkisini kullanarak bu arazinin imar planını değiştirdi.
Yeni planlarda alan, konut dışı kentsel çalışma alanı olarak ilan edildi. 5 kata kadar imar hakkı verildi.
Ayrıca arazi içindeki yeşil alanları, bisiklet yollarını iptal etti. Onların yerine akaryakıt istasyonu izni verildi.
***
Bornova Hacılarkırı’nda eski askeri alanın, ‘Toplu İşyerleri, Ticaret, Akaryakıt, LPG Servis İstasyonu’ gibi kullanımlarına dönüştürülmesini öngören imar planı değişikliği İzmir 4. İdare Mahkemesi tarafından iptal edildi.
Mahkeme kararında; dava konusu planların şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına, imar mevzuatına ve kamu yararına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır” ifadeleri yer aldı.
Kararda yer verilen; “Askeri alandan çıkarılan alanların ancak sosyal donatı alanı olarak değerlendirilebileceği açık biçimde hükme bağlandığı halde” ifadeleri askeri alanlardan çıkarılan alanların ancak sosyal donatı alanı olarak kullanılabileceğini bir kez daha gösterdi.
4 İdare Mahkemesi’nin kararında ayrıca, “‘Askeri Alan’ olarak varlığını sürdürmüş bir alanın Toplu İşyerleri, Ticaret, Akaryakıt +LPG Servis İstasyonu Alan gibi kullanımlarının dönüştürülmesi, dolayısıyla bir kamusal kullanımın ticari amaçlı bir özel kullanıma dönüştürülmesinin kamu yararı ilkesi ile çelişmesi, dava konusu planların üst ölçekli planlara, imar mevzuatı, şehircilik ilkeleri, planlama esasları, kamu yararı, imar planlarının bütünlüğü, genel yapısı kapsadığı alanın niteliklerine uygun olmadığı” yönünde tespit ve değerlendirmelere yer verildi.
***
Ortada askeri alandan koparılan 135 bin metrekarelik bir yeşil alan var. Koparılan alanın neden TOKİ’ye devredildiğini da anlamak mümkün değil.
Görevi dar gelirlilere konut ve sosyal donatı alanı yapmak olan TOKİ’nin kendisine devredilen araziyi bu şekilde değerlendirmek yerine satılığa çıkarması başka bur tuhaf durum.
TOKİ’nin araziyi satılığa çıkarırken imar planını değiştirip dört dörtlük bir rant oluşturması da işin en vahim bölümü.
İmar planı ile oluşturulan bu rant ile arazinin sadece yüzde 20’si yeşil alan olarak kalırken geriye kalan bölümü; ticaret merkezi, AVM, rezidans ve akaryakıt istasyonu olarak belirlendi. Oradaki yeşil doku yok oldu.
***
Şimdi de İzmir Ticaret Odası’nın yayınladığı bilgilere göre Hacılarkırı’ndaki askeri alanın tamamının imara açılması söz konusu. Hatta bu konuda 2.732.500.000 Türk lirası gibi bir bedel bile biçilmiş.
TMMOB’a bağlı Şehir Plancıları Odası bu noktada çok önemli hatırlatmada bulundu. Yürürlükteki 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı’ndaki 7.6.2 maddesi var Bu maddeye askeri alanların askeri alan olmaktan çıkarılması halinde mutlaka kamunun kullanıma açık sosyal donatı alanı olarak değerlendirilmesi gerekiyor.
Ama İzmir’in son yeşil alanlarından biri olan Hacılarkırı’ndaki askeri alanın 135 hektarın 10 yıl önce yapılaşmaya açılması sırasında bu ilke hiçe sayıldı.
Bakalım şimdi kalan bölümü de yine fakir fukaraya sosyal konut yapmak için kurulan TOKİ kullanılarak mı imara açılacak?
NOT: Yukarıdaki ilk fotoğraf Hacılarkırı’ndaki 135 hektarlık alanın 10 yıl önceki yeşil dokusu bozulmamış hali. İkinci fotoğraf ise alanın TOKİ’ye devredilip yapılaşmayı açılıp satılmasından sonraki durumu.
