Kahramanmaraş merkezli 7.7 ve 7.6 büyüklüğündeki depremler 10 kentimizi yıktı.
Depremin 4. Gününde artık çoğumuzun göz pınarları kurudu, seslerimiz kısıldı.
Bir kez daha acı bir tecrübeyle gördük ki yerleşim planlamalarında en hayati konu jeofizik ve jeolojik etütler.
Ama ne yazık ki daha 5 yıl önce yapılan planlamalarda bile bu konulara gerek duyulmadığı ortaya çıktı. Planlarda fay hatlarının bile gösterilmediği görüldü.
Çevre Bakanlığı’nın Ankara’daki bürokratlarının İzmir ve Manisa için hazırladığı 1/1000 binlik imar planları 2015 yılında yürürlüğe girdi.
İzmir’deki yerel yönetimleri dinlemeden, bilimsel meslek odalarının itirazlarını dikkate almadan yapılan planlar; orman, sit ve tarım alanlarının imara açıldığı, çok büyük yeşil alanların ortadan kaldırıldığı bir durum ortaya çıkardı.
Ama Çok daha sakıncalı bir durum daha vardı.
Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi’nin açtığı davanın dilekçesinde Bakanlığın İzmir ve Manisa için hazırladığı 1/100 binlik temel planlarda jeolojik ve jeoteknik etütlerin yapılmadığı belirlendi.
***
Dava dilekçesinde bu durum şöyle ifade ediliyordu:
“Afet İşleri Genel Müdürlüğü’nün planlamaya esas jeolojik, jeoteknik ve mikro bölgeleme genelgesine göre planlamaya esas jeolojik ve jeoteknik etüt raporları mecburi olarak hazırlanmalıdır.
İlgili genelgede belirtildiği gibi Bölge Planlarından Uygulama İmar Planlarına kadar tüm imar planlarının ölçekleri gereği belirlenmiş formatlarına göre farklı jeolojik, joteknik etüt raporları hazırlanması gerekmektedir.
Plan hükümlerinin ilgili maddelerinde belirtilen alt ölçekli planlar için hazırlanması gereken jeolojijeoteknik etüt raporları, esasen hazırlanması gereken İzmir – Manisa evre Düzeni Planının jeolojik-jeoteknik raporlarının yerine kullanılamaz.
Ayrıca, 1. Derece Deprem Bölgesi olan İzmir ve Manisa’ya ilişkin hazırlanan Çevre Düzeni planında genelgede belirtilen ve zorunlu olarak yapılması gereken jeolojik-Jeoteknik etüt raporlarının hazırlanmaması ve dolayısıyla genelgede belirtilen Yapısal Jeolojinin (Bölgede etkin jeodinamik süreçleri; kıvrımlar, fay ve kırık sistemleri, genel kütle hareketleri belirtir) planlar üzerinde de yer almaması dolayısı ile planda fay hatlarının gösterilmemesine neden olmuştur.
Zira, Çevre Düzeni Planı’nda birçok yerde meskun haricinde belirlenen
Gelişme Alanları, Sanayi Alanlarının altında fay hattı bulunup bulunmadığı
bilinmemekte ve bu şekilde belirlenmiş yerleşmeye açılacak alanlarda
telafisi mümkün olmayacak sonuçlara gidilmesine olanak veren bir durum söz konusudur.”
***
Bu planlar şu anda yürürlükte. İzmir ve Manisa’da söz konusu planlara dayanarak imar ve yapılaşma izinleri veriliyor.
Ama yerleşim izni verilen yerlerde fay hattı var mı yok mu, o bile bilinmiyor.
Vahim bir durum ama fay hatları üzerinde imar verilme ihtimali yüksek.
Yaşadığımız coğrafyanın jeolojik yapısını değiştirmek elimizde değil. Ama bu jeolojiye uygun planlar ve yapılaşma mümkün.
Ama galiba zihniyeti değiştirmek de jeofizik ve jeolojik yapıyı değiştirmek kadar zor.
