Patlıcan, mutfağımızın dünden bugüne vazgeçilmez yaz sebzelerinden biri. Türk mutfağında Osmanlı döneminden itibaren patlıcan yoğun olarak kullanılıyor. Yapılan araştırmaya göre patlıcanla yapılan 150 tarif var mutfağımızda. Kabaktan sonra en fazla tarifte kullanılan sebze patlıcandır. Turşudan reçele, börekten pilava neredeyse tüm yemeklere yakışan patlıcanın en çok bilinen tarifi karnıyarık, imambayıldı, söğürme, hünkar beğendi olarak sıralanıyor. Zeytinyağlıdan etliye her türlü yemeğe yakışan patlıcan ülkemizde en çok üretilen sebzeler arasında yer alıyor. Nazilli, Gaziantep gibi kentlere bu aylarda giderseniz dağ taş her yerin kurutulmuş patlıcan ile dolu olduğunu görürsünüz. Patlıcan kurutma bu kentlerde sektör haline gelmiştir. Bütün kış tüm Türkiye’yea kurutulmuş patlıcan buralardan gelir.
5. yüzyıldan itibaren Çin ve Hindistan’da yetiştirildiği bilinen patlıcanın anavatanı olarak Hindistan kabul ediliyor. Dünyaya yayılışının da Hindistan’dan Afrika’ya doğru başladığı biliniyor. 16. yüzyılda İspanyollar tarafından Avrupa’ya getirilen patlıcan, İspanya dışındaki Avrupa’da uzun süre benimsenmedi. Hatta bu sebzenin cüzzam, kanser ve akıl hastalığına neden olduğuna inanan halk tarafından özellikle mesafeli yaklaşıldı bu sebzeye.
Arkeolojik kaynaklar ise patlıcanın 2 bin yıl önce Anadolu’da yetiştirildiğini belgeliyor. Bu nedenle arkeologlar patlıcanın anavatanının Anadolu olduğunu ileri sürüyor. Bu kadar çok tarifi olması nedeniyle bu tez akla yatkın geliyor.
Oysa zaman içinde, sanılanın aksine sağlığa zararlı değil, yararlı olduğu ortaya çıktı. İçerdiği saponin adlı bir fitokimyasal madde sayesinde alerjilere ve iltihaplanmalara karşı vücudu koruduğu tespit edildi. Diğer yandan, patlıcana dair kaygıların bütünüyle haksız olmadığı da söylenebilir. Nikotinin yanı sıra ihtiva ettiği maddeler nedeniyle, aşırı patlıcan tüketiminin insanda bir garip hallere neden olduğu da gerçek. Nikotin konusu en çok tartışılan konu ancak 9 kilo patlıcan bir dal sigaraya eşit nikotin üretiyor.
Patlıcanın çok türü ve rengi var. Mor en bilinen rengi olsa da beyaz, pembe, siyah renklerde de patlıcan var. Ülkemizde en bilineni kemer ve halkapınar patlıcanı olsa da 50’ya yakın patlıcan türü var. Avrupa’ya ilk gelen türü beyaz yumurta şeklinde olduğu için İngilizce’ de patlıcan ilk olarak yumurta bitkisi anlamına gelen eggplant adını almış ardından diğer çeşitler gelince aubergine olarak anılmaya başlanmış.
