Bu bir ekmek öyküsü.. Unutulmuş ama Anadolu’nun saf buğday ırklarından birinin hayata nasıl döndürüldüğünün, yeniden toprakla buluşup, hamur teknesine girdiğini anlatacağım sizlere. Dünyada 7 tür saf buğday türü var. Bu türlerin tamamı da Anadolu’dan dünyaya yayılmış. Biz maalesef kendi saf buğday ırklarımızı koruyamadığımız gibi birçok ülkeden artık genetiği değiştirilmiş, kültür edilmiş buğday tohumlarını alarak üretim yapıyoruz. Pek çok tohum da hibrit denilen bir kez dikilebilen türden yani kısır ve bir sonraki yıla tohum ayıramıyor, yeniden tohum ithal etmek zorunda kalıyoruz.
Bu kadar ön bilgiyi vererek sandıktan çıkan hazinenin önemini anlattığıma göre, gelelim karakılçık buğdayının Seferihisar’da yeniden doğuşuna; Seferihisar Ulamış köyünde düzenlenen tohum takas şenliğine Gödence’den getirilen bir ninenin sandığından çıkan karakılçık buğdayı tohumları, binlerce yıllık genetiği bozulmamış buğday türünü yeniden üretime kazandırdı.
Sağlıklı beslenme hayatımızda her geçen gün daha da önemli bir rol almaya başladı. Yanlış tarım uygulamaları, uzun depolama süreleri, GDO lu ürünler ve zirai ilaçlar son zamanlarda iyice hortlayan kanserlerin tetikleyicisi oldular. Durum bu haldeyken yediklerimize ve içtiklerimize artık daha da dikkat etmemiz gerekiyor.
Tarım ile ilgili bu kadar olumsuzluğun olduğu ülkemizde güzel gelişmeler de olmuyor değil. İzmir’in Seferihisar ilçesinin Ulamış köyünde meydana gelen bir mucize ile unutulmuş ama dünyanın en sağlıklı ve kaliteli buğday tohumları bir ninenin sandığından gün yüzüne çıkıp, yeniden doğdu.
Topan Karakılçık Buğdayı ülkemizde geçmiş dönemlerde ekimine son verilen ve neredeyse unutulmaya yüz tutan 3 – 4 genetiği bozulmamış buğday türlerinden biriydi. Seferihisar Belediyesi tarafından 5 yıl önce gerçekleştirilen Tohum Takas Şenliği sırasında Seferihisar’a bağlı Gödence Köyü’nden bir köylünün annesinin sandığında sakladığı Topan Karakılçık tohumlarını şenliğe getirmesiyle yeniden gün yüzüne çıkmış oldu. Genetiği bozulmamış bu saf tohumlar Belediye tarafından “Can Yücel” tohum merkezinde beş sene boyunca ekilerek çoğaltıldı ve şu anda yüzlerce dönümlük bir alana ulaştı.
Belediye daha sonra çoğalttığı bu tohumları köylülere dağıttı. Ürettikleri buğday mahsullerini hükümetin açıkladığı taban fiyatının iki katına satın alacağı konusunda Ulamış köylüleri ile bir sözleşme imzaladı. Bu sayede köylü ve çiftçinin gelirinin artması hedefiyle yeni bir projeye de hayat vermiş oldu.
Ulamış köyünde bu buğdaylardan ekmek üretenlerden biri olan Aysun hanım evinin bahçesindeki fırınında hazırladığı ekmekleri her Cumartesi Ulamış pazarında satıyor, Türkiye’nin her yerine kargo ile de gönderiyor.
Aysun hanım, ekşi maya ile yoğurduğu hamuru iki saat beklettiğini, sonrasında ateş tuğlası kullanılarak yapılmış olan fırında yeterli derecede ısıda en az bir saat pişirerek hazırlandığını anlattı. Tunç Soyer’in Seferihisar belediye başkanlığı döneminde başlayan ve gelişen bu proje ile kendileri için yeni bir pazar oluştuğunu, ürettikleri ekmekleri köy pazarında sattıklarını hatta İstanbul’dan bile sipariş aldıklarını söyledi.
Seferihisar Belediye Başkanı İsmail Yetişkin Ata Ekmeği ve Armola Şenliği’nde topan karakılçık ekmeğinin yeniden ortaya çıkması ile hem genetiği bozulmamış bir buğday türünün yeniden doğduğunu hem de yöreye ekonomik canlılık getirdiğini vurguladı. Yetişkin İzmir’in her yerinden ekmek almak için gelenlerin yörede yetişyen sebze ve meyveleri de satın alma imkanı bulduğunu anlattı.
Besin değeri çok yüksek olan Karakılçık Ata ekmeği, potasyum ve fosfor bakımından da çok zengindir. A, E, K, C vitaminleri ile yüksek lif ve protein oranı da oldukça yüksektir. Buzdolabında uzun süre muhafaza edilebilir. Topan Karakılçık ekmeğinin ağırlığı yaklaşık 1,600 gr olup, köyde şu anda 25 TL’den satılıyor.
Seferihisar Ulamış Köyü’nde her cumartesi günü köylü üretici pazarı kuruluyor. Pazarda ayrıca Üretici pazarında köylüler evde yaptıkları yemekleri, pişirdikleri ekmekleri ve tarlalarında ürettikleri sebze ve meyveleri satıyor. Ayrıca her yıl Ulamış Köyü’nde ”Ata ekmeği ve Armola” şenliği düzenleniyor.
Bir başka yazımda armola peynirini ayrıca yazmak istiyorum.
