Bakanlığın gücü Liman ve Tersaneye yetmedi Körfez için 50 milyar lira yatırım yapan İZSU’ya yetti

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı çok tartışılacak bir adım attı. Körfez’in temizlenmesi için 50 milyar liranın üzerinde bir kaynak ayıran İZSU’ya kirletme cezası kesti. Bu kadar büyük bir kaynağı ayıran ve temizlenmesi için 30 yıldır fedakarlıkta bulunan İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı İZSU’nun Körfez’i kirletmesi hiç de inandırıcı değil. Ama Gediz çevresindeki 109 yerleşim birimiyle 88 sanayi sitesinin atıklarının İzmir Körfezi’ne aktığı açık bir gerçek. İzmir Körfezi içindeki Liman ve Tersane’nin de yabancı organizmaları getirdiği kanıtlandı. Tüm bunlara rağmen Bakanlığın gücü ne yazık ki sadece belediyeye yetti.

Bürokratları, İzmir’in merhum Belediye Başkanı Ahmet Piriştina’nın önüne göreve seçildikten sadece bir ay sonra 1999 yılı Mayıs ayında bir proje koydu.

Söz konusu proje İzmir’de o güne kadar gerçekleştirilen en büyük altyapı projesi olan Büyük Kanal’dı. Masada iki seçenek vardı.

Birinci seçeneğe göre o güne kadar 30 yıldır devam ettiği gibi pis su ve yağmur kanallarının ayrı yapım işleri devam edecekti.

Ama bu durumda İzmir Körfezi’ne en azından 30 yıl daha evsel ve sanayi atığı akmaya devam edecekti.

Ayrıca projenin maliyeti de o günlere göre belediye bütçesinin 10 katından daha fazla olacaktı.

İkinci seçeneğe göre ise pis su ve yağmur suları aynı borulardan akacaktı. Böylece, kanalizasyon atıklarını Çiğli’deki Arıtma Tesislerine ulaştıracak sistem birkaç yıl içinde tamamlanacaktı.

Yağmur suyu kanalları da sonraki yıllarda tamamlanacaktı. * Ahmet Piriştina, dönemin İZSU Genel Müdürü ve Genel Sekreter Yardımcısı Hasan Fehmi Mani’nin önerisiyle kentin kaderini etkileyecek kararını verdi.

İkinci projeyi seçti. Göreve geldiğinde Konak Vapur İskelesi’nden Güzelbahçe’ye kadar 1 metre bile Büyük Kanal borusu yoktu.

Güzelbahçe’de kanalizasyon sistemi bile yoktu. Atıklar foseptik çukuru yöntemi ile hallediliyordu. Hepsi tamamlandı.

Yüksel Çakmur’un büyük emek verdiği, Burhan Özfatura’nın “Tamamlamak için gerekirse belediye binasını bile satarım” dediği projede mutlu sona ulaşılmıştı.

2002 yılı Kasım ayında İzmir’in evsel ve sanayi atıklarının tamamı artık ileri biyolojik arıtma tesisine ulaştırılıyordu.

Dünyanın en büyük çevre projesi 30 yıl sonra nihayet tamamlanmıştı. * Büyük Kanal Projesi’nin tamamlanarak devreye alınmasının üzerinden bir yıl geçmişti.

2003 yılının yaz aylarıydı. Telefonum çaldı. Arayan İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin merhum Belediye Başkanı Ahmet Piriştina’ydı.

https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-4447448455164176&output=html&h=280&adk=3871191731&adf=2711526718&pi=t.aa~a.2492597689~i.25~rp.4&w=702&abgtt=6&fwrn=4&fwrnh=100&lmt=1738138212&num_ads=1&rafmt=1&armr=3&sem=mc&pwprc=2399729372&ad_type=text_image&format=702x280&url=https%3A%2F%2Fwww.egeligazete.com%2Fhaber%2Fbakanligin-gucu-liman-ve-tersaneye-yetmedi-korfez-icin-50-milyar-lira-yatirim-yapan-izsu-ya-yetti%2F195774&fwr=0&pra=3&rh=176&rw=701&rpe=1&resp_fmts=3&wgl=1&fa=27&dt=1738138212778&bpp=1&bdt=2392&idt=1&shv=r20250127&mjsv=m202501230101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3Df69be5c960bdf310%3AT%3D1725019673%3ART%3D1738137944%3AS%3DALNI_Mb88OcpydPRetFSDiBFJ1xJ2U4_sA&gpic=UID%3D00000ed8e9663ecd%3AT%3D1725019673%3ART%3D1738137944%3AS%3DALNI_MbzwaZlGfBE4MC89IuMGUv5oDYjnQ&eo_id_str=ID%3Dc25f386baefe6d34%3AT%3D1725019673%3ART%3D1738137944%3AS%3DAA-AfjaDoIzHWtCouVvGrkWa_EFp&prev_fmts=0x0%2C1124x280%2C1470x768%2C152x304%2C152x304%2C702x280&nras=7&correlator=3845160500373&frm=20&pv=1&u_tz=180&u_his=1&u_h=956&u_w=1470&u_ah=852&u_aw=1470&u_cd=24&u_sd=2&adx=193&ady=2613&biw=1470&bih=768&scr_x=0&scr_y=0&eid=95351180%2C31088670%2C42531705%2C95347433%2C95348347&oid=2&psts=AOrYGsmBE-brfOs2lX0rtBMbqX5ey7JL9GXtnBM0jKQVMDiazjzpF67_7BHQI3d7xQqbxWaDTKU4gKO-4QS7puQ&pvsid=3680001914971458&tmod=205271783&uas=0&nvt=1&fc=1408&brdim=0%2C38%2C0%2C38%2C1470%2C37%2C1470%2C848%2C1470%2C768&vis=1&rsz=%7C%7Cs%7C&abl=NS&fu=128&bc=31&bz=1&ifi=7&uci=a!7&btvi=4&fsb=1&dtd=7

“Konak Belediye Başkanı Erdal İzgi ile Kordon’dayız. Burada çok önemli bir haber var. 15 dakika içinde gelirsen kaçırmazsın” dedi. 

O yıllarda Kordon’un düzenleme çalışmaları henüz yeni tamamlanmıştı.

Bu konuyla ilgili bir gelişme olduğunu düşündüm. Kordon’a ulaştığımda Piriştina ve İzgi denizi seyrediyordu.

Piriştina beni görünce hemen konuya girdi. “Denizin dibi görünüyor” dedi. Gerçekten de dikkatli bakınca eskiye göre oldukça iyileşme olduğu aşikardı.

Ama bunu fotoğrafa yansıtmak önemliydi. Formülü Erdal İzgi buldu. “Çay tabağı atalım” dedi. Priştina’nın attığı tabak denizin dibine doğru hareket ederken fotoğrafını çektim. Bir metre ilerlediği halde tabak hala görünüyordu. O gün 30 yıllık çabanın ilk sonucu alınmıştı.

Dönemin belediye başkanları Osman Kibar, İhsan Alyanak, Burhan Özfatura, Yüksel Çakmur ve Ahmet Piriştina’nın büyük emek verdiği Büyük Kanal Projesi 22 yıldır faaliyette ve hizmet veriyor.

Aziz Kocaoğlu ve Tunç Soyer dönemlerinde yapılan paket arıtmalarla İzmir arıtma konusunda açık ara Türkiye birincisi konumuna geldi.

Türkiye genelinde Avrupa Birliği standartlarında arıtılan atık suyun yüzde 12,2'sinin İzmir'de arıtıldığı da TÜİK verilerinin ortaya koyduğu bir başka gerçek. Yani İzmir'de Türkiye ortalamasının 2,3 kat üzerinde Avrupa Birliği Standartları'nda atık su arıtımı yapılıyor.

Bu yatırımların tamamı İZSU bütçesinden, yani İzmirlinin ödediği su paralarından yapıldı.

Dünyanın en büyük çevre projesi olan Büyük Kanal’ı İzmirliler finanse etti. İzmirlilerin ödediği su paralarından 50 milyar lira 30 yıl içinde bu proje için harcandı.

***

Peki bu dönemde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı İzmir Körfezi için ne yaptı?

İzmit Körfezi’nin temiz olması için projeyi tamamen üstlenen Bakanlık İzmir Körfezi için hangi bütçeyi ayırdı, ya da hangi projeyi gerçekleştirdi. Tek bir projeyi bile hayata geçirmedi Bakanlık İzmir Körfezi için.

https://googleads.g.doubleclick.net/pagead/ads?client=ca-pub-4447448455164176&output=html&h=280&adk=3871191731&adf=1933561596&pi=t.aa~a.2492597689~i.53~rp.4&w=702&abgtt=6&fwrn=4&fwrnh=100&lmt=1738138213&num_ads=1&rafmt=1&armr=3&sem=mc&pwprc=2399729372&ad_type=text_image&format=702x280&url=https%3A%2F%2Fwww.egeligazete.com%2Fhaber%2Fbakanligin-gucu-liman-ve-tersaneye-yetmedi-korfez-icin-50-milyar-lira-yatirim-yapan-izsu-ya-yetti%2F195774&fwr=0&pra=3&rh=176&rw=701&rpe=1&resp_fmts=3&wgl=1&fa=27&dt=1738138212780&bpp=1&bdt=2394&idt=1&shv=r20250127&mjsv=m202501230101&ptt=9&saldr=aa&abxe=1&cookie=ID%3Df69be5c960bdf310%3AT%3D1725019673%3ART%3D1738137944%3AS%3DALNI_Mb88OcpydPRetFSDiBFJ1xJ2U4_sA&gpic=UID%3D00000ed8e9663ecd%3AT%3D1725019673%3ART%3D1738137944%3AS%3DALNI_MbzwaZlGfBE4MC89IuMGUv5oDYjnQ&eo_id_str=ID%3Dc25f386baefe6d34%3AT%3D1725019673%3ART%3D1738137944%3AS%3DAA-AfjaDoIzHWtCouVvGrkWa_EFp&prev_fmts=0x0%2C1124x280%2C1470x768%2C152x304%2C152x304%2C702x280%2C702x280%2C355x280&nras=9&correlator=3845160500373&frm=20&pv=1&u_tz=180&u_his=1&u_h=956&u_w=1470&u_ah=852&u_aw=1470&u_cd=24&u_sd=2&adx=193&ady=3631&biw=1470&bih=768&scr_x=0&scr_y=761&eid=95351180%2C31088670%2C42531705%2C95347433%2C95348347&oid=2&psts=AOrYGsmBE-brfOs2lX0rtBMbqX5ey7JL9GXtnBM0jKQVMDiazjzpF67_7BHQI3d7xQqbxWaDTKU4gKO-4QS7puQ%2CAOrYGslAv6ZYeO1qj2s2bHuZfiSxQBZxjc2s3lErWFYkl_gZS48-Odl60KyfGxCbS9BV3rfwxtNPmnjYybxM3gKnC5eOeIkVVFjk4Ne30gUKXWkf3oY%2CAOrYGsnGheDtqcrqTH5ltM9lD_OLL5JNZnbs0ShWMHe-qGoJoFrdSdLVr2i-NYD-0kHJjyKXk8O043_54bN29ThlQJEYNXF3Q41Ylx-9admHHACnKnI%2CAOrYGsmT0wXruvFxkFHNvfdIfDDtBWLqyYpWY8Hd99F9IoW4Omo7lZmmjnlk1H7iT2aFliSsCwa3kzDybsJ5i1M&pvsid=3680001914971458&tmod=205271783&uas=0&nvt=1&fc=1408&brdim=0%2C38%2C0%2C38%2C1470%2C37%2C1470%2C848%2C1470%2C768&vis=1&rsz=%7C%7Cs%7C&abl=NS&fu=128&bc=31&bz=1&ifi=8&uci=a!8&btvi=6&fsb=1&dtd=394

Beş yıl önce İzmir Şehir Hastanesi inşaatının atıklarının kaçak şekilde kanallara döküldüğü suçüstü yapılarak tespit edildi. İzmir Körfezi’nin ana kaynaklarından birinin kaçak deşarjlar olduğu biliniyor.

Ama Çevre ve Şehircilik Bakanlığı bu kaçak deşarj için ne bir ceza kesti ne de uyarıda bulundu.

Gediz çevresindeki 109 yerleşim yerinde arıtma tesisi yok. Atıklar doğrudan Gediz e deşarj ediliyor.

Bu bölgelerdeki 88 sanayi tesisi de atıklarını doğrudan Gediz’e deşarj ediliyor.

Turgutlu Organize Sanayi Bölgesi’nde bile arıtma yok.

Bu kirliliğin tamamı Körfez’e akıyor.

***

Dahası da var.

Geçen yaz İzmir’de ciddi şekilde balık ölümleri yaşandı. Körfez’de renk değişikliği ve balık ölümlerine neden olan mikroorganizma türü, Körfez’de ilk defa tespit edildi. Normalde İzmir’de görülen türler değildi.

Muhtemelen Körfez’e gelen gemilerle taşınma sonrasında iklim değişikliğinden yararlanarak çoğalmışlardı.

Körfez’i mahveden organizmalar özellikle Alscancak’taki yük limanına gelen gemilerle buraya ulaşmıştı.

Ayrıca Alaybey’deki tersanede de askeri gemilerin yanında sivil gemilere de boya başta olmak üzere tamir işlemleri yapılıyor. Buraya gelen gemilerle taşınma ihtimali de vardı.

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Cemil Tugay, temiz Körfez için Alsancak’taki yük limanı ile Alaybey’deki tersanenin de taşınması çağırısı yapmış, Körfez’deki sorumluluğun birinci derecede Bakanlıklarda olduğunu hatırlatmıştı.

***

Tüm bunlar yapılırken Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı çok tartışılacak bir adım attı.

Körfez’in temizlenmesi için 50 milyar liranın üzerinde bir kaynak ayıran İZSU’ya kirletme cezası kesti.

Bu kadar büyük bir kaynağı ayıran ve temizlenmesi için 30 yıldır fedakarlıkta bulunan İzmir Büyükşehir Belediyesine bağlı İZSU’nun Körfez’i kirletmesi hiç de inandırıcı değil.

Ama Gediz çevresindeki 109 yerleşim birimiyle 88 sanayi sitesinin atıklarının İzmir Körfezi’ne aktığı açık bir gerçek.

İzmir Körfezi içindeki Liman ve Tersane’nin de yabancı organizmaları getirdiği kanıtlandı.

Tüm bunlara rağmen Bakanlığın gücü ne yazık ki sadece belediyeye yetti.