Dikkat Gaslighting’e maruz kalmış olabilirsiniz

Son dönemde sıkça duymaya başladığımız ilişkilerde manipülasyon tekniklerinden biri olan “gaslighting” kavramı, aslında ilişkilerde sık yaşanan bir durum. Medicana International İzmir Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr.Öğretim Üyesi Müge Yaşar, gaslightinge uzun süre maruz kalan kişide özsaygının ve özgüvenin yitirilmesi, depresyon, anksiyete ve panik atak gibi durumlar yaratabileceğini belirterek, bu duruma maruz kalıp kalmadığınızı anlamak ve baş edebilmek için bazı ipuçları verdi.

Son dönemde sıkça duymaya başladığımız ilişkilerde manipülasyon tekniklerinden biri olan
“gaslighting” kavramı, aslında ilişkilerde sık yaşanan bir durum. Medicana International İzmir
Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr.Öğretim Üyesi Müge Yaşar, gaslightinge uzun süre maruz
kalan kişide özsaygının ve özgüvenin yitirilmesi, depresyon, anksiyete ve panik atak gibi
durumlar yaratabileceğini belirterek, bu duruma maruz kalıp kalmadığınızı anlamak ve baş
edebilmek için bazı ipuçları verdi.

Henüz tam olarak Türkçe karşılığı bulunmayan, başka bir kişinin düşünce ve davranışlarını
kontrol etmeye çalışan kelime ve eylemler bütünü anlamına gelen gaslightinge maruz kalan
kişinin, sebepsiz yere kendini suçlu veya anlamsız hissettiğini belirten Yaşar, aslında
amaçlananın, kişi üzerinde güç sağlamak ve onu kendine bağımlı hale getirerek kontrol
etmek olduğunu söyledi. Dr.Müge Yaşar, bu noktada durumu fark etmenin çok önemli
olduğuna değinerek, “Gaslightine uzun süre maruz kaldıysanız, sürekli kendinizden şüphe
edersiniz. Olayların gerçekliğini sorgular, tam ne şekilde olduğundan emin olamazsınız. Kişi
sizi üzecek davranışlar sergileyip, bunlara aslında sizin neden olduğunuzu söyler. Kendinizi
aslında sizin suçunuz olmayan konular için özür dilerken bulursunuz. Onun hataları için
bahaneler bulup, kendinizi savunmaya başlamışsınızdır. Çok hassas, duygusal ve alıngan
olduğunuz, kafanızda senaryolar kurduğunuzla ilgili eleştirildiğinizi fark edersiniz. Dahası
bunun aşağılanan bir üslupla yapıldığını görürsünüz” dedi.

Psikiyatrik Rahatsızlıklara Sebep Olabiliyor
Dr.Müge Yaşar, bu durumun gaslightinge maruz bırakılan kişinin kendisine, olaylara ve
insanlara bakış açısını oldukça olumsuz etkilediğini, maruziyetin devamı halinde kişide
özsaygının ve özgüvenin bitiminden depresyona, anksiyeteye, panik ataklara kadar giden
durumlara sebep olduğuna dikkati çekti. Yaşar, “Manipülasyon tekniklerinin en bilinenlerden
biri olan gaslighting, kişinin gerçeklik algısına yapılan bir saldırıdır. Gaslighterlar en sık şu

cümleleri kullanır: ‘Bunları sen kafanda kurmuşsun’, ‘Olan biteni doğru şekilde
hatırlamıyorsun’, ‘Hasta olan sensin, bir psikiyatriste görünmelisin’, ‘Bunu bana sen yaptırdın,
çünkü senin yüzünden öfkelendim’, ‘Sadece şaka yapıyordum, fazla tepki gösteriyorsun’, ‘,
‘Bu konuda herkes seni haksız ve hatalı bulur’, ‘Hiçbir sebep yokken sen bana bağırdın, ben
ne yaptım ki’ ‘Sana asla kasten zarar vermem, seni sevdiğimi biliyorsun…”

En Sık Romantik İlişkilerde Görülüyor
Müge Yaşar, gaslightingin en çok romantik ilişkilerde görüldüğüne değinerek, partnerini
arkadaş çevresinden, ailesinden hatta işinden uzaklaştırmak için onu ve çevresindekileri
eleştirme, küçümseme, onlara sıfatlar bularak aşağılandığını ifade etti. Yaşar, “Bir diğer
gaslighting türü de ebeveynin çocuğuna onun iyiliği ve gelişmesi çerçevesinde yaptığını
söylediği davranışlardır. Ebeveyn çocuğunun bir birey olarak kendi kararlarını almasına izin
vermez, ona destek olmak yerine kontrolü ele almak için duygusal yönlendirme yapar,
kendini zor durumdaymış gibi göstererek veya çocuğuna duygusal mesafe koymakla tehdit
ederek isteğini yaptırabilir. Bu şekilde büyüyen çocuklar yetişkin olduğunda aynı savunma
düzeneklerini çevresine karşı kullanırlar. Gaslighting yapan kişiler sıklıkla narsistik kişilik
veya antisosyal kişilik örüntüsüne sahiptir, empati ve duygusal zeka açısından eksiktir.
Sıklıkla yaptıkları hareketleri hatırlamazlar ve bilinçli olarak yapmazlar. Bunları söylediğinizde
hepsini inkar eder” dedi.

Gaslightinge maruz kaldığımızda ne yapmalıyız?
Müge Yaşar, gashlightinge maruz kaldığınızda yapılması gerekenleri şöyle aktardı:
“Kendinizden şüphe ettiğiniz ve suçluluk hissettiğiniz anda duygularınızı tartın. Diyalog
sırasında suçlandığınızda, hararetli bir konuşmayı kısa tutun, tartışmadan kaçının çünkü bu
kişiler hatalarını kabul etmezler, suçlayıcıdırlar ve geri adım atmazlar. Konuyu değiştirmeye
çalışmalarına izin vermeyin. Hataları veya kalbinizi kırdığı için özür dilemez çünkü kendisini
haklı görüyordur, dilese bile samimi olmadığını unutmayın. Duygularınızı yakınlarınızla
paylaşın, kendinize olan inanç ve güveni yeniden yapılandırıp, iyileşmek için bir terapistten
destek alın. En önemlisi o kişi ile aranıza sınır ve mesafe duvarları örerek uzaklaştırın.”