Mona Lisa hakkında bilmeniz gerekenler

Mona Lisa, yakın zamanda protestocuların üzerine çorba atmasıyla yeniden gündeme geldi. Peki Leonarda da Vinci’nin şaheserini bu kadar ilgi çekici yapan ne? Dünyanın en ünlü resmi hakkında bilinmesi gerekenleri derledik.

Mona kim?

Floransalı bir tüccarın eşi Lisa del Giocondo. Madonna’nın kısaltması ‘Mona’ kadınlar için bir saygı terimi olarak kullanılıyordu.

Kadınları (resmetmeyi) seven adam

Leonardo gençliğinde sapkınlıkla suçlandı ve hiç evlenmedi. Onun yerine, erkek öğrencileriyle yakınlık kurdu. Fakat portrelere gelince kadınları tercih etti. Mona Lisa, Leonardo’nun kadın karakterini, gücünü ve özgürlüğünü ortaya çıkardığı muhteşem kadın portreleri serisinin sonuncusu.

Geri dönüş tablosu

Leonardo Mona Lisa’dan önce yıllarca yağlı boya resimleri yapmayı bırakmaya çalıştı. Her zaman yavaş çizen bir ressam olmuştu ve vaktinin çoğunu bilimsel deneylere ayırıyordu. Sanatı bırakma girişimlerinden biri de askeri mühendis olarak çalışmaktı. Bu stresli deneyimi sonrasında Mona Lisa’yı çizmeye başladı. 1503’te…

500 yıldır ünlü

Mona Lisa yıllardır hırsızlıktan çorba atılmasına kadar birden fazla suç girişiminin hedefi oldu. Fakat ön tarafı güçlü camla kaplı güvenli bir vitrinden dünyaya gülümseye devam ediyor. Hiçbir resim Mona Lisa’nın çekiciliğe rakip olamadı. Şaheser 1505’te bile bir ikondu: Maddelana Doni adında bir kadın, Raphael’in bir portresinde Lisa’yı taklit ederek poz vermiş ve ünlü eser yeniden yaratılmıştı.

Leonardo’nun favorisi

Mona Lisa’nın en büyük hayranı Leonardo’nun kendisi olabilir. Çünkü eseri hiçbir zaman Lisa’nın eşine teslim etmedi. Yıllarca resmin üzerinde çalışmaya ve yeni detaylar eklemeye devam etti.

Gülümsemenin anatomisi

Bilimsel görüntülemelere göre Lisa del Giocondo ilk çizimlerde gülümsemiyor. Leonardo 1500’lü yıllarda zamanının çoğunu insan anatomisinin sırlarını ortaya çıkarmak için cesetleri inceleyerek geçirdi. Yüz kaslarını da inceleyen Leonardo, yüzün fiziksel olarak nasıl çalıştığını göstermek için Mona Lisa’nın gülümsemesini geliştirdi.

8’inci Henry’nin idolü

Mona Lisa’nın gülümsemesinin ilk kurbanlarından biri seri eş katili olmasıyla bilinen, dindar ve despot İngiltere kralı 8’inci Henry’ydi. Üçüncü kraliçesi Jane Seymour’un (doğal) ölümünden sonra Henry, saray sanatçısı Hans Holbein’i potansiyel bir gelinin portresini çizmesi için Brüksel’e gönderdi. Holbein’in tablosunda siyahlara bürünmüş kadın gülümsemesiyle dikkat çekiyordu. Holbein Mona Lisa’yı görmüştü ve baştan çıkarıcı gülümsemeyi taklit etmişti. Henry tabloya aşık oldu – ama gerçekten hayran olduğu Mona Lisa olabilir miydi?

Hidrolik sırlar

Mona Lisa’daki en gizemli şeylerden biri de arkasındaki yeşil, kahverengi ve mavi gerçeküstü manzara. Leonardo yol, köprü, nehir ve dağı hem spesifik hem de belirsiz resmetmiş. Manzara Toskana’daki Arno Nehri’ni andırıyor.

Marcel ve bıyık

Kavramsal sanatın öncüsü Marcel Duchamp 1919’da Mona Lisa reprodüksiyonu üzerine bıyık ve sakal çizdi. ‘L.H.O.O.Q.’ adlı eser Fransızca okunduğunda ‘Onun ateşli bir kıçı var’ anlamına geliyor. Bu reprodüksiyon komik bir yazıdan daha fazlası. Bazı insanlar bıyık ve sakalla iyi görünen Mona Lisa’nın gerçekten bir erkek olabileceğini düşünüyor. Belki de Leonardo kendi otoportresini saklıyor. Bunların yanısıra, Leonardo’nun ‘erkek’ ve ‘kadın’ niteliklerini karıştırdığı bilinen bir gerçek. Androjenlik Mona Lisa’nın bu kadar unutulmaz olmasının nedenlerinden biri olabilir.

Oh, anne!

Mona Lisa’nın en derin sırrı bilim ya da cinsellik yerine Leonardo’nun kendi çocukluğu olabilir. Arkaplandaki manzara sanatçının 1452’de doğduğu Vinci’yi andırıyor. Bir avukatın ve Caterina adında bir köylü kızının gayri meşru bebeği Leonardo, üvey anneyle büyüyor. Fakat annesi Caterina, Leonardo’nun Toskana anılarında hayali bir figür olarak kalıyor. Mona Lisa gibi… Mona Lisa, Leonardo’nun idealize ettiği, ona içtenlikle gülümseyen bir anne figürü olabilir mi?